Ամե՛ն ինչն ենք օտարում մեզնից

«Անկախացումից» հետո ազգային ամեն ինչի վրա համակարգային հարձակում եղավ, այդ թվում` մեր հողի պարգևած անօրինակ բուրմունքով բանջարեղենի: Լոլիկի համը, փառք տիրոջը, մեր հողը վերականգնում է (անցյալ դարի քառասնականներին ևս նման փորձ կատարվել է, և կրկին վերականգնվել է համը), իսկ, ա՛յ, ձմերուկի համը ոչ մի կերպ չի վերադառնում: Չգիտեմ` գիտական դասակարգմամբ ձմերուկի քանի տեսակ է եղել Հայաստանում, ես երկու տեսակի մասին եմ խոսելու` չիմանալով դրանց անունները, մարդկային լեզվով նկարագրելով դրանք: Մեկը կլորավունն էր` համեմատաբար մուգ կանաչ շերտավորմամբ, որի կորիզները կարմրավուն էին: Դա տարբեր չափերի էր լինում` հնարավոր ամենամեծից մինչև ամենափոքրը, և բոլորն էլ համեղ էին: Մյուսը սովորաբար մեծկեկ էր` մի տեսակ օվալաձև, բաց կանաչ շերտավորմամբ, ներսը` բաց վարդագույն, գերազանցապես մանր սպիտակ ու թափանցիկ կորիզներով, որոնք հանգիստ ծամվում-ուտվում էին ձմերուկի հետ` առանց առանձնացվելու: Երկուսի համն էլ, հոտն էլ զգլխիչ էին` հեռավոր նմանություն չունեցող ներկա ձմերուկի տեսակների համուհոտի հետ: Վաճառողներն «Է՛ստի համեցեք» գովազդի տեղ կիսում էին մի ձմերուկ և երկու կեսով ցուցադրում անցորդ-գնորդներին: Դեռ շուկայի տարածք չհասած` շուկայական խառնաբույրից միշտ առանձնանում էր այդ ձմերուկների նրբաբույրը` ինչպես երգչախմբում է առանձնանում նրան զուգահեռ երգվող քնքուշ սոպրանոն:

Լավ, մա՛րդ Աստծո, ամբողջ Հայաստանում չգտնվե՞ց գեթ մեկ սրտագավ գյուղատնտես կամ հողի հետ ազնվորեն կռիվ տվող գեթ մեկ տքնաջան գյուղացի, որ պահեր դրանց սերմերից: Ինչո՞ւ այդպես գրկաբաց պատրաստակամությամբ զրկեցինք մեր զավակներին անմահական համուբույրը վայելելու հնարավորությունից:

Եվ այդպես ամե՛ն ինչն ենք օտարում մեզնից` դիվային հրճվանքով տրտինգ տալով` պատմությունը, գրականությունը, մայրաքաղաքի երբեմնի հոյակերտ ճարտարապետությունն ու արվեստը առհասարակ, լեզուն, և միանգամայն օրինաչաափ է, որ հերթը ազգի սերմն ու երկրի հողը ոչնչացնելու դիվական մղումներին էր հասնելու` շարունակելի ողբերգականությամբ...

Դավիթ Գյուլզադյան

Մեկնաբանություններ